Новости по рубрике - Интервью, статьясем

Эстрада артисчӗсен проблемисем тин çеç çуралман, унччен те пулнă. Вӗсем закона пăхăнмасăр ӗçлеме хăнăхнă. Хăйсене предприниматель пек те регистрацилемен тата ытти те. Ку енӗпе патшалăх требованийӗсем пур. Хуть мӗнле ӗçӗн те хăйӗн йӗрки-çке? Йӗрке тума тытăнсан нумайăшне ку килӗшмерӗ. Анчах кам професилле шайра юрланă, вӗсене ялан пулăшса пынă

Чӑваш чӗлхи пӑлхар ушкӑнне кӗрекен пӗртен-пӗр чӗрӗ чӗлхе пулнипе мана интереслентерет. Лингвистика енчен вăл тӗрӗк чӗлхисенчен чи пӗлтерӗшли.

Манăн принцип: пӗрре вăрç, вунă хут мухта. Хуть мӗнле çынна та тăтăш ухмах тесен вăл ухмаха çаврăнать. Çавăнпа ачасен тăнне начаррине çапса кӗртмелле мар. Пӗчӗк çитӗнӳ тусан та мухтамалла.

Чăваш чӗлхине шкулсенче вӗрентес ыйтăва ашшӗ-амăшӗсене татса пама ирӗк панăранпа савăнмалли сахал пирӗн. «Хама чăвашла пӗлни кирлӗ пулмарӗ, ман ачам ан вӗрентӗр», – текен аннесем нумайланса кайрӗç. Пирӗн паянхи хăнан вара кун пирки урăх шухăш.

Вьетнам тайфунпа асра юлчӗ. Икӗ эрне каннă хыççăн ыран киле каймалла тенӗ чух сасартăк ирхине 4 сехетре тайфун килесси пирки пӗлтерчӗç. Çынсем хăраççӗ, таçта пытанса ларчӗç. Ман вара курман япалана курас килет-çке! Будильнике 3 сехет тӗлне лартрăм. Эпир пурăнакан çӳлти хутра питӗ пысăк чӳречеччӗ, вăт çавăнтан куç илмесӗр 3 сехет хушши сăнарăм çутçанталăк епле алхаснине. Эп пурăнакан отель тавра машинăсем , ӗнесем, тинӗсри акулăсем... вӗçе-вӗçе иртмерӗç, паллах, анчах та хăма, тимӗр таткисем, пакетсем вӗçрӗç кăна...

Вăл малтан «Шкул пикинче» çӗнтернӗ, унтан «Раççей Чăваш пикинче»

Лениногорскра акă суд приставӗсем пӗрин автомобильне туй кортежӗнче пынă чухне тытса чарнă. Унăн парăмӗ 700 пинпе танлашнă пулнă. «Мăнтарăн» хурçă учӗпе сывпуллашас темен, парăма çийӗнчех парса татнă. Шел те, машина арçыншăн чылай чухне арăмран кăна мар, ачран та хаклăрах иккен.

Чупма эпӗ кукамай патне Çӗньяла (Аксу районӗ) каникула килсен пуçланă темелле. Кашни çулла пире – аккана, мана тата йăмăка – аттепе анне кукамай патне леçсе яратчӗç. Пӗр çулхине эпир Пӳлер çумӗнчи ача-пăча ӗçпе кану лагерьне лекрӗмӗр. Питӗ интереслӗччӗ унта. Тӗрлӗ спорт ăмăртăвӗсем нумай ирттеретчӗç. Эпӗ яланах чупакансен хушшинче çӗнтереттӗм. Кукамай патне таврăнсан Çӗньял тавра кашни кун чупма пуçларăмăр – 3 километр таран чупаттăмăр. Вăрмана çити е фермăна та чупаттăмăр, унта хӗр-тусăн Света Самсонован амăшне сӗт витрисене йăтма пулăшаттăмăр. Çак ӗç пӗрре те йывăр мар пек туйăнатчӗ пирӗншӗн. Ăмăртас хăнăху çакăнта пуçланчӗ.

Мана виçӗ хутчен усрава илес терӗç. Пирвай шкулта вӗреннӗ чухнех.  Çуллахи кану лагерӗнче каннă вăхăтра унти медсестра мана килӗштернӗччӗ. Эпӗ кайма та хатӗрленнӗччӗ ӗнтӗ. Анчах та вăл мана пӗччене кăна илесшӗн пулнă иккен. Аппа пире уйăрассине хирӗç пулчӗ. Çавăнпа манăн та усрав çемьене каяс шухăшпа сывпуллашма тиврӗ. Иккӗмӗш хут 11-мӗш класра вӗреннӗ чух илесшӗнччӗ. Виççӗмӗш хутӗнче эпӗ çитӗнсе çитнӗ çынччӗ ӗнтӗ, манăн эсир вуланă кӗнеке те тухнăччӗ. Пӗр хӗрарăм мана телевизорпа курнă. Унăн та манпа пӗр çулхи пӗртен-пӗр ывăлӗ пулнă иккен, анчах та аварие лексе вилнӗ. Вăл мана телевидени урлă шыраса тупрӗ, хăйӗн ывăлӗ пулма ыйтрӗ. Пӗтӗм пурлăха сана хăваратăп терӗ. Эп ун чух ӗçлеттӗмччӗ ӗнтӗ, пушă вăхăт çукпа пӗрехчӗ. Кӗскен калас-тăк, пултараймарăм çак сӗнӗве йышăнма. Сăмах май, эпӗ кун пирки «Юмахсăр ачалăх» кӗнекере çырнă.

Пит пысăк хăвăртлăхпа пулмасан та республикăра харпăр хăйне ӗçпе тивӗçтерекенсен шучӗ ӳссе пырать. Халиччен курăнмасăр ӗçленӗ бизнесменсем суту-илӗвӗн саккунлă çулӗ çине тăраççӗ. Усăллă пулчӗ-и вӗсемшӗн закон, кирлӗ-и?

Турцири Стамбул хулинче пурăнакан тусăмăр Надина Джавадова 20 çул ют çӗршывра пурăнать пулсан та чăвашла калаçман пӗр кунӗ те иртмест. Интернетри тусӗсемпе те: чăвашпа – чăвашла, турккăпа – туркăлла хутшăнать йăхташăмăр.

Нурлатри «Уява» та ахаль куракан юлашки çулсенче çӳреми пулчӗ. Республика, çӗршыв шайӗнче 9-мӗш, 10-мӗш хут ирттеретпӗр тесен те, çамрăксене уяв ункине тăратаймарăмăр. Ку вăл пирӗн ӗçӗн хаклавӗ. Пурне те пырса тивет, пӗрлехи çитменлӗх.

Эстонири чăвашсем тăван чӗлхине ан манччăр тесе Таллинри радиора «Ăраскал» ятлă чăвашла-вырăсла кăларăм хатӗрлесе пырать вăл. Уйăхра пӗрре эфира тухать «Ăраскал», 25 минута тăсăлать. Паян кунччен 100 кăларăм ытла хатӗрленӗ ӗнтӗ И.В.Захарова.

Раççейре вара «Чистая страна» наци проекчӗпе Мускав çывăхӗнче – çӳп-çап çунтаракан – 5, Тутарстанра 2 завод тумалла, кайран тата 7. Завод тума майлă калаçакансен сăмахӗ хăрушсăрлăх гарантийӗ мар. Паллах, каяш вырнаçтарассине татса памалла, анчах Тутарстанра тума хатӗрленнӗ завод проекчӗ экологсенче нумай иккӗленӳ çуратать. Вăл сывлăша вараланисӗр пуçне тăпрана та, шыва та сиен кӳрет.

Февралӗн 19-мӗшӗнче Хальхи искусствăсен галерейинче Атăлçи халăхӗсен чӗлхисемпе этно-джаз, инди-фолк, электро-поп музыкин концерчӗ иртрӗ. Эпир тутар, удмурт, чăваш халăхӗсен хальхи музыкине хаклама пултартăмăр. Мероприятие Juna (Тутарстан), Suomi (Удмурти) тата Вера Кожемановăн ушкăнӗ хутшăнчӗ.