Новости автора - Ирина Кузьмина

Цифровизаци çине куçнă хуçалăхсенче çӗр пулăхлăхӗ, тухăçлăхӗ, экономика кăтартăвӗсем лайăхланса тупăшлăхӗ ӳснӗ

Чăваш Ен Пуçлăхӗ Олег Николаев ертсе пыракан делегаци (ЧР промышленноçпа энергетика министрӗ Александр Кондратьев, Шупашкарти электроаппарат завочӗн генеральнăй директорӗ Алексей Ильбеков, чăваш эстрада артисчӗсем) çак кунсенче Донбаса кайнă.

Тутарстан цифра çине куçассине ӗнер-паян кăна пуçăнман. Регион лидерӗн Р. Миннихановăн хушăвӗпе 2022 çула Цифровизаци çулталăкӗ тесе йышăнни ӗçе тата хăвăртлатрӗ. Çитӗнӳсем курăмлă, цифра трансформацийӗ енӗпе РФ субъекчӗсен хушшинче иккӗмӗш вырăнта эпир. Июлӗн 20-мӗшӗнче «Татар-информ» агентствăра иртнӗ черетлӗ пресс-конференцире ТР цифра аталанăвӗн министрӗ Айрат Хайруллин пӗрремӗш çур çула пӗтӗмлетсе иккӗмӗш çур çула палăртнă планпа паллаштарчӗ. 

Паллă журналист, публицист, çыравçă, ТР тата Раççей культурăсен тава тивӗçлӗ ӗçченӗ, ТР ЧНКА çумӗнчи Чăваш çыравçисен союзӗн 2013 – 2021 çулсенчи председателӗ, «Сувар» хаçата никӗслекенӗ, иккӗмӗш редакторӗ Николай Михайлович Сорокин пултарулăхӗ нумай енлӗ. Республика хаçачӗсенче, ТАССăн Тутарстанри корреспондентӗнче нумай çул ӗçленӗскер публицистика, литература жанрӗсемпе пуринпе те çăмăллăн çыратчӗ. Çакна пулас ăрусем валли хăварнă 13 кӗнеки, çав шутра «Аттеçӗм Атăл», «Тăлăх арăм минтерӗ» романӗсем, кăтартаççӗ. Николай Михайлович пурăннă пулсан кăçал июлӗн 8-мӗшӗнче 81 çул тултармаллаччӗ. Шел, пӗлтӗр хăйӗн 80 çулхи юбилейӗччен 3 кун пурăнса çитеймерӗ вăл, июлӗн 5-мӗшӗнче ӗмӗрлӗхе куçне хупрӗ. Кăçал çак кун тăван ял-йыш çывăх çыннисемпе, Тутарстанри, Ульяновск облаçӗнчи çыравçăсемпе, Теччӗ тата Пăва ЧНКЦ хастарӗсемпе пӗрле асăну каçне ирттерчӗç.

Июлӗн 1-мӗшӗнче Нурлат районӗ Уява паллă турӗ. Республика парçникӗ ытти районсене куçнăранпа тăваттăмӗш çул пулсан та йӗркелӳçӗсен унчченхи пысăк яваплăхӗ сӗвӗрӗлмен. Яланхи пекех хитре те сулмаклă иртрӗ. 

Тӗччӗре пурăнакан Анатолий Сергеевич Хохлов аслашшӗн тăприне кăçал Çимӗк вăхăтӗнче Калуга облаçӗнчен илсе килсе асламăшӗн вилтăпри çине сапрӗ. 1990-мӗш çулсенчех пуçланă шырава Анатолий Сергеевич çакăн пек çăра пăнчăпа вӗçлерӗ. Эпир унпа çулçӳреврен таврăнсанах тӗл пулса калаçрăмăр.

Николай Михайлович пурăннă пулсан кăçал июлӗн 8-мӗшӗнче 81 çул тултармаллаччӗ. Шел, пӗлтӗр хăйӗн 80 çулхи юбилейӗччен 3 кун пурăнса çитеймерӗ вăл. Июлӗн 5-мӗшӗнче тăван ял-йыш Теччӗ районӗнчи Аслă Ăнă ялӗн Культура çуртӗнче çывăх çыннисемпе, Тутарстанри, Ульяновск облаçӗнчи çыравçăсемпе, Теччӗ тата Пăва ЧНКЦ хастарӗсемпе пӗрле асăну каçне ирттерчӗ.

Зиновий Петрович Морозкин пысăк стажлă культура ӗçченӗ. Вăхăтӗнче Чăваш Чакăлтăм клубӗн ертӳçи, район Ӗçтăвкомӗн культура уйрăмӗн инспекторӗ, Аслă Тарханпуç Культура çурчӗн илемлӗх ертӳçи, Пăхăрçă клубӗн ертӳçи пулнă. «Чакăлтăм клубӗн ертӳçинчен пуçланă хамăн ӗç çулне, Чакăлтăм клубӗн ертӳçинчех вӗçлерӗм», – шӳтлет вăл хăй кун пирки.

Июнӗн 28-мӗшӗнче «Татар-информра» иртнӗ черетлӗ пресс-конференци амăш капиталне илнӗ çемьесене ырă хыпарпа савăнтарчӗ. Социаллă ипотекăпа туяннă çурт-йӗрӗн пирвайхи взносне вӗсем июлӗн 15-20 - мӗшӗсенчен амăш капиталӗпе тӳлеме пултараççӗ.

Шупашкарта ачасем валли чăвашла илемлӗ фильм ӳкерме тытăннине хыпарлаççӗ вырăнти массăллă хыпар хатӗрӗсем.  Кино «Самокат» ятлă. Тӗп герой – 10-ри хула ачи. Вăл самокатне çухатать. Ачан юратнă транспортне шырама мӗнпур тăванӗ тухать. Кинори ӗç-пуç çав самокат тавра çаврăнать те.

Пăва районӗнчи Элшел ял хутлăхӗнче юлашки çулсенче строительство ӗçӗсем вӗçленмен тесен те юрать. Икӗ хутлă çӗнӗ шкул, ФАП, администраци çурчӗсем яла илем кӳрсе лараççӗ, вӗсем уçăлнăранпа вăхăт нумай та иртмен-ха. Хальхи вăхăтра каллех строительство ӗçӗсем пыраççӗ, кӗç-вӗç кунта ача сачӗн çӗнӗ çурчӗ ӳссе лармалла. Ăна сентябрӗн 1-мӗшӗ тӗлне ӗлкӗртсе уçма хатӗрленеççӗ.

Ӗлӗк тум паспорт вырăнӗнче пулнă, кӗпе-саппунăн аркисемпе пӗрӗмӗсем, пусми-таварӗн тӗсӗ çине пăхса çын хăш ялтан пулнине пӗлнӗ.

Пӗр 10 – 15 çул каялла кăна-ха ял хуçалăхпа интернет çуммăн тăрайман япаласем пек туйăнатчӗç. Паян интернет çӗр ӗçченӗн пысăк пулăшуçи. Пăва районӗнчи «Ембулатово» производствăпа ял хуçалăх кооперативӗн тӗп специалисчӗсем «Виалон», «ДижиХоз», «DairyComp305» тата ытти  программăсене алла илсе хирте, фермăсенчи ӗçе иртен пуçласа каçченех онлайн мелӗпе сăнаса тăраççӗ. Çакă ӗçе çăмăллатать кăна мар, тăкака перекетлеме те пулăшать иккен.

Вӗсен йышӗнче кăçал пӗрремӗш хут чăваш каччи, Пăвари Никита Ильин («Сувар» кубокне пӗрре мар хутшăннă çамрăк футболист) та пурччӗ. Тӗп судьян сăмахӗпе, унăн ку енӗпе пултарулăхӗ пур, тен, вăхăт çитсен вăл та арбитрсен шкулне иртӗ. 

Пăвари Чăваш наципе культура центрӗн ертӳçин пулăшуçи, çыравçă Анна Степановна Никонорова (чăвашсем ăна «Ах, аннеçӗм, анне» юрă авторӗ пек те пӗлеççӗ) май уйăхӗн 27-мӗшӗнче 70 çул тултарчӗ. Юбилее Пăва чăвашӗсем хулари Туслăх Çуртӗнче «Пӳрмен юрату» спектакль лартса паллă турӗç. Пьесăна Анна аппа çырнă.